Białystok, stolica Podlasia, jest miastem żywo kochanym przez jego mieszkańców, w oczach zaś obcych i przyjezdnych często traktowanym jako prowincjonalne, leżące gdzieś na wschodnich rubieżach. Nadtodla młodzieży znane również z licznych memów o Podlasiu i osoby wiecznego kandydata na kandydata z ulicy Szkolnej. Czy ów stereotypowy obraz miasta jest słuszny i prawdziwy? Przecież Białystok to przede wszystkim piękna i barwna historia, kultura i architektura, a co najważniejsze wciąż obecny klimat dawnej Rzeczypospolitej.
Na siedmiu wzgórzach piętrzył się… Białystok!
Tak, Białystok pod względem topograficznym można nazwać polskim Rzymem. Podobnie jak Wieczne Miasto, Białystok został ulokowany na siedmiu wzgórzach. Miasto to jest jednak znacznie młodsze od stolicy Cesarstwa Rzymskiego, gdyż zostało założone dopiero w XV wieku, gdy na miejsce dzisiejszego centrum miasta przybyli pierwsi osadnicy, pochodzący z podlaskiego, niezbyt odległego Kolna. Osada ta uzyskała prawa miejskie w 1691 roku. Oprócz tego w XVII wieku w mieście powstały historyczne, zachowane do dzisiaj obiekty, takie jak Stary Kościół Farny i zamek, który w późniejszych latach wszedł w posiadanie magnackiego rodu Branickich, którzy to nadali mu obecny pałacowy wygląd, czyniąc zeń jedną z najpiękniejszych rezydencji szlacheckich tej części Europy, nie próżno porównywaną do francuskiego Wersalu. W czasach zaborów Białystok został wcielony do guberni grodzieńskiej, wówczas też, dzięki migrującym tutaj łódzkim fabrykantom, nastąpił przemysłowy rozwój miasta, któremu zawdzięcza ono miano Manchesteru Północny. Po odzyskaniu niepodległości Białystok stał się stolicą województwa białostockiego, a po transformacji lat dziewięćdziesiątych, województwa podlaskiego.
Gdzie się spotyka z Zachodem Wschód…
Białystok przez wieki był miastem wieloetnicznym i wielojęzycznym. Tutaj też spotykały się wielkie religie: wiara rzymska, prawosławna, islam i judaizm. Tutaj też żyli obok siebie Polacy, przodkowie dzisiejszych Białorusinów, Żydzi, Litwini, Tatarzy, Rosjanie… Te wszystkie cechy stworzyły prawdziwą mieszankę kulturową, a miasto to stało się odbiciem Pierwszej Rzeczpospolitej, miejsca w którym splotły się kultury i losy Wschodu i Zachodu. Ów wyjątkowy klimat można odczuć w Białymstoku po dziś dzień, szczególnie unaocznia się spoglądając na sąsiadujące panoramie miasta strzeliste wieże kościołów i baniaste kopuły cerkwi, w tym największego soboru Ducha Świętego oraz soboru katedralnego św. Mikołaja Cudotwórcy. Przed wojną prężnie działały tutaj również gminy żydowskie, niestety podobnie jak w przypadku pozostałych ziem polskich, społeczność żydowska tego miasta została doszczętnie wymordowana przez niemieckich okupantów. Warto także zaznaczyć, iż tutaj wśród tej społeczności urodził się w połowie dziewiętnastego wieku i wychował Ludwik Zamenhof, autor międzynarodowego języka esperanto, którego użytkownicy i entuzjaści po dziś dzień są rozsiani po całym świecie. Swoją drogą, nic dziwnego, iż idea języka neutralnego, uniwersalnego, łączącego różne ludy i narody narodziła się właśnie w Białymstoku.
Białystok dzisiaj
Obecnie miasto Białystok, będące stolica województwa podlaskiego liczy sobie niecałe 300 000 mieszkańców, co plasuje je na dziesiątej pozycji w rankingu miast polskich z największą liczbą ludności. Miasto dzieli się na 28 osiedli wśród których do największych należą: Dojlidy, Jaroszówka i Zawady. Większość historycznych i turystycznych obiektów jest ulokowana w Centrum, którego serce stanowi Rynek Kościuszki, główny plac miejski. Kulturalną wizytówką miasta jest uznana w Polsce i Europie Opera i Filharmonia Podlaska, mieszcząca się od kilku lat w jednym z najnowocześniejszych gmachów miasta, położonym przy ulicy Odeskiej. Ponadto działają tutaj również Muzeum Podlaskie oraz Książnica Podlaska oraz cztery teatry, w tym słynny Podlaski Teatr Lalek. Warto wspomnieć, iż w Białymstoku prowadzą swoje instytucje kulturalne również liczne mniejszości narodowe i etniczne, takie jak Białorusini, stanowiący 2,5% populacji miasta, Rosjanie, Tatarzy a także Romowie.
Atrakcje turystyczne
Niewątpliwie największą atrakcją turystyczną Białegostoku jest pamiętający czasy saskie, Pałac Branickich. Owa olbrzymia, późnobarokowa rezydencja magnacka z przylegającymi doń ogrodami, zyskała sobie miano Polskiego Wersalu. Obecnie mieści się tutaj rektorat białostockiego Uniwersytetu Medycznego oraz Muzeum Historii Medycyny i Farmacji, które umożliwia zwiedzającym oglądanie zachowanych wnętrz pałacowych, które po latach zaniedbań i zniszczeń wojennych są w czasach teraźniejszych sukcesywnie odnawiane. Będąc w Białymstoku nie można ominąć także głównego placu miasta, Rynku Kościuszki. Oprócz licznych restauracji i lokalów gastronomicznych, znajdują się tutaj prawdziwe perełki architektury, jak chociażby barokowy Ratusz Miejski oraz olbrzymia ceglana bryła neogotyckiej archikatedry pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Warto także odwiedzić klasycystyczny sobór św. Mikołaja oraz cerkiew Mądrości Bożej, będącą miniaturą swego oryginału, świątyni Hagia Sophia, położonej w dzisiejszym Stambule.
